AI กับการแพทย์ยุคใหม่ จากข้อมูล สู่การวินิจฉัยอย่างแม่นยำ

ปัญญาประดิษฐ์หรือ AI กำลังเปลี่ยนโฉมหน้าของวงการแพทย์อย่างรวดเร็วด้วยความสามารถในการจัดการข้อมูลจำนวนมหาศาลช่วยลดภาระของบุคลากรและยกระดับการรักษาผู้ป่วยอย่างไม่เคยมีมาก่อน

แต่หลายคนยังมีข้อสงสัยว่า AI ช่วยแพทย์ได้อย่างไร เรามาดูกัน

หนึ่งในบทบาทสำคัญของ AI คือการเป็น “เสมียนอัจฉริยะ” ที่ช่วยจดบันทึกข้อมูลการรักษาในขณะที่แพทย์ทำการตรวจ ทำให้แพทย์ไม่ต้องเสียเวลาเขียนเอกสารนานเหมือนในอดีต ระบบอย่าง Lyrebird สามารถบันทึกและลบเสียงอย่างปลอดภัยทันทีหลังใช้งาน

งานวิจัยจากสหรัฐฯ ยังพบว่า การใช้ระบบบันทึกอัตโนมัติช่วยให้แพทย์มีเวลามากขึ้นในการดูแลผู้ป่วย และลดภาระงานล่วงเวลาลงถึง 30%

วิเคราะห์ภาพแพทย์และไบโอมาร์กเกอร์ด้วย AI

AI ยังถูกใช้ในการวิเคราะห์ภาพทางการแพทย์ เช่น X-ray, MRI, และ CT scan โดยเรียนรู้จากภาพที่มีทั้งปกติและมีโรค เพื่อฝึกให้สามารถตรวจจับความผิดปกติได้อย่างแม่นยำ เช่นเดียวกับการวิเคราะห์ไบโอมาร์กเกอร์ (biomarker) ที่ช่วยระบุโรคและคาดการณ์ผลข้างเคียงของยาในอนาคต

ตัวอย่างการใช้งานจริง ที่โรงพยาบาล Lyell McEwin ในออสเตรเลีย AI ถูกใช้ในโปรแกรมชื่อ SWIFT เพื่อประเมินว่าผู้ป่วยรายใดสามารถออกจากโรงพยาบาลได้ใน 2 วัน โดยพิจารณาจากข้อมูลสุขภาพล่าสุด เช่น อัตราการเต้นหัวใจและผลเลือด แล้วคำนวณเป็น “คะแนนความพร้อม” เพื่อช่วยให้ทีมแพทย์จัดการเตียงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Large Language Model (LLM)   หรือโมเดลภาษาขนาดใหญ่ เช่นที่ใช้ใน ChatGPT ถูกนำมาใช้ในระบบเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ (EMR) เพื่อสร้างสรุปการรักษาหรือช่วยแปลภาษาทางการแพทย์ให้เข้าใจง่าย โดยทำงานผ่านการคาดการณ์ข้อมูลในรูปแบบตัวเลขก่อนจะแปลงกลับมาเป็นข้อความที่อ่านได้

ความปลอดภัยเป็นหัวใจของการใช้ AI ทางการแพทย์

ข้อมูลผู้ป่วยถือเป็นสิ่งละเอียดอ่อน รัฐบาลท้องถิ่นในออสเตรเลียได้ออกกฎหมายป้องกันไม่ให้ข้อมูลออกนอกพื้นที่ ข้อมูลทุกอย่างถูกเข้ารหัสและไม่ถูกนำไปใช้ฝึก AI อื่น ๆ ที่อยู่นอกเครือข่าย

AI ยังช่วยด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ เช่น ตรวจจับการเข้าสู่ระบบที่ผิดปกติแบบเรียลไทม์ และลดระยะเวลาในการค้นพบการละเมิดข้อมูลได้เร็วกว่าระบบทั่วไปถึง 108 วัน

แม้ AI จะทำงานได้ดี แต่หากเกิดความผิดพลาด ผู้ที่รับผิดชอบยังคงเป็น “มนุษย์” ที่อยู่เบื้องหลังการตัดสินใจ AI จึงทำหน้าที่เป็นเครื่องมือสนับสนุน ไม่ใช่ผู้ตัดสินสุดท้าย

AI กำลังมีบทบาทสำคัญใน “การแพทย์แม่นยำ” ซึ่งช่วยคาดการณ์ทั้งโรคและประสิทธิภาพของเครื่องมือรักษา แพทย์สามารถใช้ข้อมูลจาก AI ในการตัดสินใจได้แม่นยำขึ้น และประหยัดเวลามากขึ้น

นอกจากนี้ ยังสามารถสร้างระบบสุขภาพที่เข้าถึงง่าย ราคาย่อมเยา และช่วยให้บุคลากรมีเวลาสื่อสารกับผู้ป่วยได้ดีขึ้น

AI ไม่ได้มาแทนแพทย์ แต่เป็นเครื่องมือทรงพลังที่ช่วยให้ระบบสาธารณสุขทำงานได้ดีขึ้น เร็วขึ้น และปลอดภัยยิ่งกว่าเดิม

https://cosmosmagazine.com/technology/ai/how-ai-is-changing-the-world-of-medicine/?